Zastosowanie prawa międzynarodowego w stosunkach rodzinnych

W przypadku potrzeby uznania i stwierdzenia wykonalności polskiego orzeczenia w sprawach rodzinnych, jest stosowany europejskie rozporządzenie Rady WE 2201/03, zwane rozporządzeniem Bruksela II bis. Dotyczy ono jurysdykcji oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich oraz w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej.
Tak więc wszystkie sprawy dotyczące np. odpowiedzialności rodzicielskiej oraz sprawy dotyczące osoby lub majątku małoletniego, są uregulowane poprzez te właśnie rozporządzenie w którym znajdują się wymogi które muszą zostać spełnione aby orzeczenie zostało uznane w kraju europejskim, w naszym przypadku we Włoszech.

Jak przebiega uznawanie zagranicznych orzeczeń we Włoszech?

Postępowanie, na wniosek strony, która ma interes w ustaleniu istnienia lub uchybienia wymogom uznania, odbywa się przed Sądem apelacyjnym, w którego okręgu znajduje się miejsce zwykłego pobytu podmiotu, w odniesieniu do którego wydano nakaz sądowy. Po sprawdzeniu, czy występują przeszkody w uznaniu, z reguły bez ustanowienia sprzeczności, orzeczenie jest uznane również we Włoszech.

Kiedy występują przeszkody?

Przeszkody w rozpoznawaniu są określone w art. 23 rozporządzenia, biorąc pod uwagę dobro dziecka:

  • jeżeli uznanie jest sprzeczne z porządkiem publicznym państwa członkowskiego, w którym wystąpiono o uznanie,
  • jeżeli orzeczenie zostało wydane bez zapewnienia dziecku możliwości bycia wysłuchanym;
  •  jeżeli zostało wydane zaocznie, jeśli osobie nieobecnej nie doręczono pisma wszczynającego postępowanie w czasie i w sposób umożliwiający jej przygotowanie obrony, chyba że zostanie ustalone, że osoba jednoznacznie zgadza się z orzeczeniem;
  • na wniosek jakiejkolwiek osoby twierdzącej, że orzeczenie stanowi naruszenie jej odpowiedzialności rodzicielskiej, jeżeli orzeczenie zostało wydane bez zapewnienia tej osobie możliwości bycia wysłuchaną;
  • jeżeli orzeczenia nie da się pogodzić z późniejszym orzeczeniem dotyczącym odpowiedzialności rodzicielskiej, wydanym w państwie członkowskim, w którym wystąpiono o uznanie;
  • jeżeli orzeczenia nie da się pogodzić z późniejszym orzeczeniem dotyczącym odpowiedzialności rodzicielskiej, wydanym w innym państwie członkowskim lub w kraju trzecim, w którym dziecko ma zwykły pobyt, o ile to późniejsze orzeczenie spełnia warunki niezbędne do jego uznania w państwie członkowskim, w którym wystąpiono o uznanie.

Jak odbywa się proces w przypadku uprowadzenia dziecka?

W postępowaniach o uprowadzeniu dziecka, stosuje się Konwencję Haska z 1980 r. W przypadku nielegalnego przeniesienia lub braku zwrotu małoletniego, organ państwa legalnego pobytu może natychmiast nakazać powrót. Sędziowie Państwa członkowskie, do których dziecko zostało przeniesione, mogą sprzeciwić się jego powrotowi w przypadkach ściśle wskazanych w artykułach 12 i 13 Konwencji Haskiej z 1980 r .; jednak to do Państwa legalnego pobytu dziecka należy ostateczna decyzja o powrocie dziecka, po uwzględnieniu powodów przez które kraj oddalił wniosek.

Jakie działania należy podjąć aby zgłosić uprowadzenie dziecka i wystąpić o jego powrót?

Wniosek o zwrot dziecka lub o realizację prawa do odwiedzin powinien być sporządzony według wzoru. Wszystkie rubryki powinny być wypełnione w sposób wyczerpujący. Do wniosku należy załączyć wszystkie niezbędne dokumenty, w tym pełnomocnictwo dla organu centralnego państwa wezwanego.
Zarówno wniosek, jak i pełnomocnictwo powinny być podpisane przez wnioskodawcę. Całość dokumentów, wraz z wnioskiem, sporządza się w języku polskim, a następnie należy przetłumaczyć je na język urzędowy państwa, w którym przebywa dziecko (art. 24 Konwencji).

Kto zajmuje się wnioskiem?

W celu realizacji Konwencji każde państwo, będące jej stroną wskazało organ centralny, którego zadania określone zostały w art. 7. Zadaniem organów centralnych jest m.in. ułatwianie wszczęcia postępowania sądowego w celu uzyskania powrotu dziecka.
W razie wątpliwości co do sposobu sporządzenia wniosku, dołączania koniecznych dokumentów, można zwrócić się o informację do właściwego miejscowo Sądu okręgowego lub bezpośrednio do Ministerstwa Sprawiedliwości – Wydziału Prawa Międzynarodowego.
Kancelaria służy pomocą w porozumieniach między organami centralnymi Państwa występującego o powrót dziecka oraz włoskimi (Ministerstwo sprawiedliwości oraz Sąd przed którym zostanie przeprowadzony proces), poza tym oferuje reprezentacje klienta przed Sądem.